Հարցազրույց ԱԺ սոցիալական հարցերի մշտական հանձնաժողովի նախագահ Հակոբ Հակոբյանի հետ

- Պարոն Հակոբյան, Դուք քննադատեցիք նոր Հարկային օրենսգրքի նախագիծը, բազմաթիվ մտահոգություններ հայտնեցիք, բայց առաջին ընթերցման քվեարկության ժամանակ կողմ քվեարկեցիք: Ինչո՞ւ:

- Հարկային դաշտը կարգավորող մայր օրենսդրությունը վերջին 15-18 տարիներին չի փոխվել: Եղել են մոտ 500 փոփոխություններ ու լրացումներ, որոնք հիմնական օրենքները դարձրել են խճճված: Այնպես որ, հարկային նոր օրենսգիրք ունենալու անհրաժեշտություն կա, և գործատուների համար որոշ սկզբունքային հարցեր ընդգրկված են նախագծում: Եթե դեմ քվեարկեի, ապա դեմ կարտահայտվեի այն առաջադեմ քայլին, որը կատարվում է կառավարության կողմից: Ես քվեարկել եմ կողմ՝ համաձայնելով Հարկային օրենսգիրքը փոխելուն և իմ մտահոգությունն եմ արտահայտել այն երևույթների կապակցությամբ, որոնք ուղիղ կապ ունեն ԱԺ սոցիալական հարցերի մշտական հանձնաժողովի գործունեության հետ:

Հարցազրույց ԱԺ սոցիալական հարցերի մշտական հանձնաժողովի նախագահ Հակոբ Հակոբյանի հետ:

- Կառավարությունը  գնաճին համարժեք ինչո՞ւ  չի բարձրացնում աշխատավարձերը, թոշակներն ու նպաստները:

- Որովհետև այսօր դրա համար գումար չունենք: Ասեք ինձ, թե ովքեր են շատ աշխատել, որ այդ աշխատանքի արդյունքը վերածենք հարկի, տանենք պետական բյուջե ու աշխատավարձերը բարձրացնենք: Սոցիալական վիճակը պատճառ չէ, հետևանք է: Չաշխատելու կամ աշխատելու հետևանք է:

- Ո՞վ է վատ աշխատում:

- Չգիտեմ:

- Ուրեմն իշխանություններն են վատ աշխատում: Չէ՞ որ Հայաստանում տնտեսական աճի տեմպերը նվազում են:

- Ես նման ցուցանիշներ չունեմ: ՀՀ-ում նախատեսվում է 2,2% զարգացում: Վարչապետը տվեց դրա բացատրությունը՝ մենք ուզում ենք, որ մեր թվերը լինեն ռեալ, կատարվող: Բյուջեի ծրագրավորման ժամանակ օպտիմիստական տեսակետից ենք շարժվել: Եթե հիմա ասենք 5 տոկոս աճ ու հետո այն չապահովենք, լա՞վ կլինի: Ավելի լավ չէ՞ ասենք 2,2% աճ ու այն կատարենք:

Եկամուտները՝ 1 տրիլիոն 183 միլիարդ, ծախսերը՝ 1 տրիլիոն 374 մլրդ, դեֆիցիտը ՝ 190.74 մլրդ դրամ, տնտեսական աճը՝ 2,2 %, գնաճը՝ 4 %, հարկեր/ՀՆԱ հարաբերակցությունը՝ 20,74 %: Սրանք 2016թ. պետական բյուջեի նախագծի հիմնական ցուցանիշներն են: Խորհրդարանական մշտական հանձնախողոները սկսել են հաջորդ տարվա գլխավոր ֆինանսական փաստաթղթի նախնական քննարկումը: Ընդ որում՝ դեֆիցիտի 120 մլրդ դրամը նախատեսվում է լրացնել արտաքին աղբյուրներից. կառավարությունը այլ պետություններից ու միջազգային կառույցներից 30,2 մլրդ դրամ դրամաշնորհ և 90 մլրդ դրամ վարկային միջոցներ է ակնկալում: 

Հայաստանի տնտեսական պատմության մեջ առաջին անգամ հաջորդ տարվա բյուջեի եկամուտները նախորդ տարվա նույն ցուցանիշից ավելի քիչ են սահմանվում:

Փորձագիտական վերլուծություն. Արտակ Քյուրումյան

2015թ. հունիսի 23-ին ԱԺ-ն փոփոխություններ է կատարել «Պետական պարտքի մասին» ՀՀ օրենքում , ինչի արդյունքում պարտքի մեծության սահմանափակումները տարածվում են ոչ թե պետական , այլ կառավարության պարտքի վրա։ Փոփոխություններ կատարելու անհրաժեշտությունը կառավարությունը բացատրել է բյուջետային գործընթացի շրջանակներում պետական բյուջեի դեֆիցիտի առավելագույն սահմանաչափը հստակեցնելու անհրաժեշտությամբ։ 

Պետական պարտքն աճում է 2009թ. ի վեր (տես պատկեր 1): Դրա մեծությունը չի գերազանցում օրենքով նախատեսված սահմանափակումը, բազմաթիվ այլ երկրների պարտքային ցուցանիշների համեմատությամբ մեծ ռիսկեր չի ստեղծում և ենթադրելի էր, որ մտահոգության առարկա չպետք է հանդիսանա:

Հարցազրույց ԱԺ տնտեսական հարցերի մշտական հանձնաժողովի նախագահ Վարդան Այվազյանի հետ:

- Պարոն Այվազյան, հիմնավո՞ր եք համարում ՀԷՑ-ի՝  էլեկտրաէներգիայի սակագինը 17 դրամով թանկացնելու հայտը:

- Առայժմ չեմ կարող ասել, որովհետև ընկերությունը ներկայացնում է իր ծախսերը, հանձնաժողովն էլ դիտարկում է դրանց հավաստիությունը: ՀԷՑ-ը, օրինակ, ներկայացրել է, որ պետք է 3,6 միլիարդ դրամի շինարարական աշխատանք կատարի: Հանձնաժողովը հարցրել է, թե կոնկրետ ինչ աշխատանք, ընկերությունից հիմնավորումները չեն ներկայացրել և այդ ծախսն ամբողջությամբ հանել են: Սա նշանակում է, որ այդ ծախսը էլեկտրաէներգիայի սակագնի մաս չի կազմի: Մենք առաջիկայում խորհրդարանական լսումներ ենք հրավիրելու, որի ժամանակ այդ բոլոր հարցերը պետք է քննարկենք: Օրինակ, հնչեցվում Լեքսուս մեքենաներ ու շքեղ առանձնատներ վարձակալելու վրա ծախսված մեծ գուրմարների մասին: Պետք է պարզել, թե այդ գումարն իրենց շահութի՞ց է հատկացվել, թե՞ այդ ծախսը ներառվել է սակագնի մեջ: Եվ նման բազմաթիվ այլ հարցեր:

Ազգային ժողովը ապրիլի 29-30-ը քննարկեց 2014թ. դեկտեմբերի 20-ին Մոսկվայում ստորագրված «ՀՀ կառավարության եւ ՌԴ կառավարության միջեւ Հայկական ատոմային էլեկտրակայանի 2-րդ էներգաբլոկի շահագործման ժամկետի երկարաձգման հարցում համագործակցության մասին» և 2015թ. փետրվարի 5-ին Մոսկվայում ստորագրված «ՀՀ կառավարության եւ ՌԴ կառավարության միջեւ ՀՀ տարածքում ատոմային էլեկտրակայանի շահագործման ժամկետի երկարաձգման աշխատանքների ֆինանսավորման համար ՀՀ կառավարությանը պետական արտահանման վարկ տրամադրելու մասին» համաձայնագրերը:

Համաձայնագրերից առաջինով խորհրդարանին առաջարկվում է 10 տարով՝ մինչև 2026 թվականը, երկարաձգել ՀԱԷԿ-ի գործունեության ժամկետը (կայանի գործունեության ժամկետն ավարտվում է 2015թ. վերջին): Երկրորդ համաձայնագրով առաջարկվում է ԱԷԿ-ի աշխատանքի երկարաձգման համար անհրաժեշտ տեխնիկական զննման ու վերազինման նպատակով Ռուսաստանից ստանալ մինչև 270 միլիոն դոլար վարկային գիծ: ՌԴ-ն այդ նպատակով տրամադրելու է ևս 30 մլն դոլար դրամաշնորհ:

Հունիսի 17-ին Ազգային ժողովի տնտեսական հարցերով մշտական հանձնաժողովի կազմակերպած լսումների թեման էլեկտրաէներգիայի սակագնի սպասվող բարձրացումն էր: Հիշեցնենք՝ Հանրային ծառայությունները կարգավորող հանձնաժողովը հունիսի 3-ին սեփական նախաձեռնությամբ սկսել էր էլեկտրաէներգիայի սակագնի վերանայման գործընթաց և մոտ մեկշաբաթյա ուսումնասիրության արդյունքում հանգել էր այն եզրակացության, որ համակարգում առաջացած մոտ 20 մլրդ դրամ ֆինանսական ճեղքվածքը փակելու համար անհրաժեշտ է բարձրացնել էլեկտրաէներգիայի սակագինը: Խորհրդարանում հանձնաժողովի նախագահ Ռոբերտ Նազարյանը պատգամավորներին ու շահագրգիռ հասարակական կառույցների ներկայացուցիչներին պարզաբանում էր, թե որքանով է հիմնավորված հանձնաժողովի նման որոշումը:

Հարցազրույց ԱԺ ԲՀԿ խմբակցության անդամ Միքայել Մելքումյանի հետ:

- ԲՀԿ-ն դեմ է կուտակային կենսաթոշակային համակարգի պարտադիր բաղադրիչի ներդրմանը, մինչդեռ նախագահ Սերժ Սարգսյանը փետրվարի 15-ին` ԵԿՄ-ի համագումարին ժամանակ, քննադատեց այդ համակարգը քննադատողներին, նշեց, որ բարեփոխումը «երկար և էժան» փողեր է ապահովելու, որոնք ներդրվելու են Հայաստանի տնտեսության մեջ և նպաստելու են մեր երկրի տնտեսական աճին: ԲՀԿ-ն ու ընդդիմադիր խմբակցություննե՞րն են իրենց քննադատություններում ոչ օբյեկտիբ, թե՞ Ս.Սարգսյանն է դրական լույսի ներքո ներկայացնում համակարգը:

- Ես հարցն այդպես չէի ձևակերպի, ոչ էլ կցանկանայի հանրապետության նախագահի ելույթը մեկնաբանել, բայց մի բան պարզ է՝ իշխանությունն ուզում է բարեփոխումն իրականացնել, ընդդիմությունն էլ քննադատում է: Բնական է՝ ամեն մեկն իր ծրագիրը պետք է պաշտպանի: Դուք ի՞նչ է, ուզում եք նախագահն իր կողմից իրականացվող քայլերը չպաշտպանե՞ր, ասեր՝ այո, դուք ճիշտ եք ասում, սխալ է, ես հրաժարվում եմ: Դա ավելի անտրամաբանական կստացվեր, չէ՞:

ԱԺ մայիսի 20-ին մեկնարկելիք քառօրյան խոստանում է հետաքրքիր լինել. կառավարությունը խորհրդարանին կներկայացնի գործունեության ծրագիրը: Ըստ պաշտոնական հաղորդագրության՝ ծրագիրը մշակվել է ՀՀ նախագահի, Հայաստանի հանրապետական և «Օրինաց երկիր» կուսակցությունների նախընտրական ծրագրերի հիմնական դրույթների հիման վրա։ ԱԺ նախագահ Հովիկ Աբրահամյանը մայիսի 16-ին Շենավան գյուղի բնակիչների հետ հանդիպման ժամանակ հայտա

2013թ. հունվարի 1-ից ուժի մեջ է մտնելու 2010թ. ընդունված «Եկամտային հարկի մասին» ՀՀ օրենքը, որով Հայաստանում ներդրվելու է նոր հարկատեսակ՝ միասնական եկամտային հարկը, որը փոխարինելու է  գործող պարտադիր սոցիալական ապահովության վճարին և եկամտահարկին: ԱԺ ներկայացրած օրինագծի  հիմնավորման մեջ կառավարությունը նշել էր այն նպատակները, որոնք  պետք է  լուծի այս օրենքը. -կրճատել հարկ վճարողների կողմից ներկ